ایران بزرگ ؛ کاندیداهای کوچک

شش کاندیدای یادشده از سر عمد یا از سر سهو‌ گونه‌ای رفتار می‌کنند و گونه‌ای حرف می‌زنند که گویا اداره اجرایی کشور یک کار ساده و پیش پا افتاده است و تنها و تنها دلیل نابسامانی‌های به فاجعه رسیده این است که دیگران آن را درک نکرده‌اند. کاندیداهای حاضر در میدان مبارزه یا فرصت نیافته یا اجازه پیدا نکرده‌اند که فاجعه‌های انباشت شده در سپهر سیاست و اقتصاد را بدون لکنت‌زبان بگویند یا اینکه عمق درک و فهم‌شان از وضعیت و راه‌حل‌ها برای عبور از بحران‌ها ناچیز است.

کاندیداها باوجود تجربه‌های تلخ همین چند سال تازه سپری شده نمی‌خواهند قبول کنند که تقلیل‌گرایی و ساده‌انگاری فاجعه‌ها روزهای غم‌انگیزتری برای این سرزمین پدیدار خواهد کرد. کاندیداها باور دارند که مقوله تورم که میلیون‌ها ایرانی مزد و حقوق‌بگیر را به بدبختی کشانده‌ می‌توان به سادگی حل کرد. آن‌ها از سر عمد یا از فقدان دانش و بینش کافی می‌خواهند به شهروندان طلا بدهند، گوشت را به خانه‌های آن‌ها ببرند، برنامه هفتم را اجرا کنند و…

باید به این کاندیداها یادآور شد درد و بیماری ایران و ایرانیان بسیار پیشرفته است و برای درمان آن باید جراحی بزرگ در ساختار اداره جامعه انجام شود. ایرانیان فهمیده‌اند نمی‌توان به وعده‌های کاندیداهایی که می‌دانند و می‌بینند پیشینیان آن‌ها در منگنه وعده‌ها گیر افتاده‌اند اما باز هم وعده‌های غیرقابل اجرا می‌دهند دلخوش باشند. حقیقت تلخ این است که به گونه‌ای سازماندهی شد که برای حضور در میدان، همه ایرانیان دلسوز و متخصص و کاردان نمی‌توانند و نتوانستند در میان کاندیداها جایی داشته باشند.

در میان کاندیداهای شش‌گانه به هر دلیل درک دقیقی از ساختار تورم 45درصدی در سال‌های پس از 1397 وجود ندارد و آن‌ها راه خود را کج می‌کنند که دلایل ساختاری تورم شتابان را نبینند یا می‌بینند اما توانایی فهم دقیق را ندارند. فاجعه غمبار تورم تحلیل شده بر ایران‌زمین از کسری بودجه سرچشمه گرفته و هیچ رییس‌جمهوری تا امروز حاضر نشده است به اصلاح ساختار بودجه نزدیک شود.

بودجه ایران در سیاست و بازی ذی‌نفعان کوه‌پیکر رانت‌خوار و فاسد غرق شده و به این سادگی‌‌ها نمی‌توان معایب آن را برطرف کرد. در میان کاندیداها کسی را ندیدیم که به عمق فاجعه از دست رفتن قدرت خرید میلیون‌ها کارگر و کارمند توجه کافی داشته باشد و بداند پیامدهای آن می‌تواند شرایط را به جایی برساند که تحریم‌ناپذیر شود. در میان کاندیداها هیچ‌کدام حاضر نیستند به‌طور شفاف بگویند برای سیاست خارجی و به ویژه برای تنظیم مناسبات با غرب برنامه‌ای دارند. روش کاندیداها با تقلیل‌گرایی و آسان نشان دادن روز و روزگار و نیز ارائه راه‌حل‌های ساده‌انگارانه‌ بزرگ‌ترین خطر برای ایران فرداست.