تاریخ
یادداشت مترجم: ترجم ۀ این سخنرانیِ پوپر را من سالها پیش آغاز نموده بودم که به سببِ گرفتاریهای شخصی نیمه کاره و ناتمام ماند. در جریانِ تالشهای اخیر برای جاندادنِ دوباره به یک گفتمانِ ملی ـ دمکراتیک و کشمکش بر سر Continue reading
در بخش پیشین ما از مفاهیم اقتدارگرایی[۱]و استبداد[۲]صحبت کردیم. ضدیت با دموکراسی در چارچوب دولت ملی، بدین معناست که چنین دولتی ادعا کند، مشروعیت خود را از مردم میگیرد اما حاضر نباشد بهطور مستقیم یا Continue reading
در زمانی که زمزمه تشکیل شورای انقلاب به میان آمد و مهندس مهدی بازرگان رهبر نهضت آزادی ایران، در جریان به وجود آمدن آن نقشی به عهده داشت، در یک مصاحبه مطبوعاتی با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی در تهران گفت:«…انتقال قدرت با تشکیل شورای انقلابی آغاز Continue reading
در تاریخ ملتها موقعیتهای حساسی پیش میآید که صاحبنظران و جامعهشناسانی که دقایق جامعۀ خود و جغرافیای سیاسی دور و نزدیک را با دقت ریاضی رصد میکنند، نسبت به شرایط خطیر هشدار میدهند. آنان Continue reading
در ادامه بحث خود دربارۀ فاشیسم، ابتدا به بحثی عمومی دربارۀ ریشهشناسیِ این واژه میپردازیم تا از هر گونه ابهامی جلوگیری شود. بارها شاهد اینگونه ابهامات بودهایم. برای نمونه پس از انتشار مجموعه مقالاتی در این زمینه («فاشیسم و هنر») گروهی از افراد ناآگاه ایراد میگرفتند که چرا زمانی که از آلمان هیتلری سخن میرود به جای «هیتلریسم» یا «نازیسم» از واژه فاشیسم استفاده شده، زیرا این واژه مربوط به ایتالیای موسولینی است. Continue reading
گفتیم واژهٔ فاشیسم تا سالهای پس از جنگ، بیشتر دربارۀ ایتالیای موسولینی در جنگ جهانی دوم و واژهٔ نازیسم و هیتلریسم دربارهٔ آلمان به کار میرفت اما بعدها شکل عمومی گرفتند و در واژه فاشیسم یا نوفاشیسم خلاصه شدند و همچنین واژه توتالیتاریسم. برای ما آنچه باید اهمیت داشته باشد مضامینِ بنیادین این واژگان است. افزون بر این میخواهیم بدانیم به چه دلایل تاریخی، جامعهشناختی و فرهنگی در آن Continue reading
چکیده متون ادبی و تاریخی ایران بعد از ورود اسلام، از منابع غنی در بررسی فرهنگ عامه است که جلوه هایی از طبقات مختلف جامعه را میتوان در آن دید. یکی از طبقاتی که همواره در حکایات، ذکر شدهاند؛ افراد راندهشده از اجتماع، مانند دزدان، گدایان و … هستند. این افراد از گروههای مورد ذم و نکوهش اجتماعی در ایران بودهاند و حتی در دورههایی از بسیاری از حقهای عمومی مثل دفن در گورستان عمومی نیز Continue reading
ایرانیان به جای نگاه به حال و به آینده، به گذشته چشم میدوزند، این گذشته چه ۸۰ سال پیش یا ۱۴۰۰سال و یا ۲۵۰۰سال باشد، چندان تفاوتی نمیکند، در هر صورت، چشم+انداز ایرانی معطوف به گذشته میگردد و گذشتهگرایی افراطی معمولا در دورههای شکست خود را نشان میدهد… Continue reading
اقدام شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی برای تغییر نام آیینهای ایرانی شب چله (یلدا) و چهارشنبهسوری با واکنشهای گستردهای از سوی کاربران در رسانههای اجتماعی مواجه شده است. Continue reading
اکنون این یک لحظه بزرگ است – قابل مقایسه با سال ۱۹۴۵ یا ۱۹۸۹ اگر اوکراین بتواند از چنگ روسیه فرار کند و در نهایت به ناتو و اتحادیه اروپا بپیوندد (با آن ارتش قدرتمند، صادرات محصولات کشاورزی و قدرت فناوری اش) این به Continue reading
«همانگونه که چندان خبر تازهای نیست و هیچ خبری، خبر خوش نیست همانگونه که جنگ تمام شده است. حالا چند دهه است که تمام شده است.» نه ساکت اما بسان سکوت، سرودهی ویکتوریا آدوکوی بالی قاهره. از بالکن آپارتمان والدینم در طبقهی هفتم کفترها را نگاه میکنم که درست مثل شهرِ دیوانهواری که زیر پای آنهاست، در حرکتاند و شیرجه میزنند. قاهره همچون غرّشی بیامان است. رگباری از Continue reading
پیمان با طنزی تلخ از پایان کودکی خود در دو سالگی یاد میکند. سالهای نوجوانی او در تبلیغات سیاسی و ترس از بمباران گذشتهاند. رویاهای کودکیاش کابوس شدهاند و رویای کنونیاش، نوشتن در آرامش و آزادی است.رؤیاهای Continue reading
پوران معلم پیشین یک مدرسه است که همسر نظامیاش در روز ۲۲ بهمن کشته شد. حوادث انقلاب او را در ۳۰ سالگی بیوه کرد و به مهاجرت و شروع از صفر واداشت. زندگی پوران در این سالها وقف دو پسری شد که اینک موفق و تحصیلکردهاند. Continue reading
فرزانه زمان انقلاب ۲۴ سال داشت. همراه و هوادار انقلاب بوده، اما پسر خود را در زندان به دنیا آورده است. پاکسازی، محرومیتها و فشارهای اجتماعی او را دچار یأس نکردهاند. او مدتهاست به فعالیت مدنی رو آورده است. Continue reading
شهین مدرس فیزیک است و هنگام انقلاب ۱۸ ساله بود. حاصل انقلاب برایش ۴ سال زندان و محرومیت از تحصیل بود. میگوید فکر نمیکنم همه کسانی که در تظاهرات شرکت میکردند، میخواستند اسلام بیاید.ین گفتوگو در Continue reading
سارا نسل بعد از انقلاب است؛ فرزند خانوادهای امروزی و مرفه که از زندگی در حلقه مناسبات خانوادگی و دوستانه لذت میبرد اما خارج از این دایره، وابستگی یا تعهدی نسبت به جامعه خود حس نمیکند. او نسل خود را مغبون مینامد. این گفتوگو در فوریه سال ۲۰۰۹ به مناسب سالگرد انقلاب ایران انجام گرفته است. Continue reading
عبدالله مدیرعامل یک شرکت بزرگ است و زمان انقلاب ۲۸ ساله بود. انساندوست آرمانگرایی است که توان مالی و حرفهای خود را در مسیر کارآفرینی انداخته است. او همه را به ساختن جهانی بهتر فرا میخواند. Continue reading
مقدمه: در مجموعه جدیدی از گفتارهای عمومی در پی بحث دربارۀ اشکال گوناگون فاشیسم سیاسی در قرن بیستم هستیم. در نخستین بخش به صورتی فشرده نگاهی خواهیم داشت به چیستی موضوع و گستره آن. و یادآوری کنیم پیش از این نیز در گفتارهای عمومی به موضوعهایی نزدیک به فاشیسم پرداختهایم: مجموعه دیکتاتورها و مجموعۀ رادیکالیسمهای سیاسی از جمله در قالب رادیکالیسمهای سیاسی. اما این مجموعه به طور خاص دربارۀ موضوعی است که امروزه در زبان متعارف دولتها یا جنبشهای فاشیستی نام دادهاند. دراین مجموعه سعی میکنیم با نگاهی فرهنگی- اجتماعی به موضوع بپردازیم. Continue reading
در نوشتار پیشین به محمد مصدق، رهبر «نهضت ملی کردن نفت» به سیاستورزی وعزل وی طی روزهای ۲۵ تا ۲۸ مرداد ماه، به اختصار پرداخته شد. در این جا به نقش دیگر بازیگران جنبش ملی کردن نفت که خواسته یا ناخواسته به کودتای ۱۳۳۲ منتهی شد، به رویکرد بریتانیا نسبت به این جنبش و شخص مصدق، به نقش آیتالله کاشانی، حزب توده و شاه پرداخته میشود. Continue reading
از بررسی جشن سکایی تیرگان در آدیابن که بگیامود (جشن خدای شاد و جوان، دوموزی= نوزاد) نامیده میشد و جشن قربانی کودکان منتخب مردم آدیابن بوده است، معلوم میشود که اسطوره ای در بین مردم آن نواحی وجود داشته که مطابق آن انکی (خدای زمین، تئیاس) فرزند خود دوموزی (آدونیس، خدای رستنیها) را برای رستنی ها قربانی میکرده است و این اسطوره به شکل قربانی فرزند به ابراهیم (پدر امّتهای فروان) پدر اسحق (شاد و خندان) در تورات و قرآن رسیده است: Continue reading