باز گشت به سیاست ایرانی برای گذار از نظام ولایی: جانمایه آزادی به جای شکل حکومتی‏ هر بار که استقلال سیاسی ایران در بلندای تاریخ به خطر می‌افتاد، ایرانیان از هر قوم و باوری پشت به پشت هم می‌دادند تا کهن سرزمین را باز پس گیرند و هویت فرهنگی را باز سازند. این چنین بود که ایرانی، یورش تورانی و ‏یونانی و تازی و Continue reading →

اگر وسط جنگل با خرس مواجه شویم چطور واکنش نشان می‌دهیم؟ ویلیام جیمز در آغاز مقاله‌ی خود درباره‌ی احساسات بشری (1884) به این پرسش بر اساس باور رایج پاسخ داد: «وقتی با خرس مواجه می‌شویم، می‌ترسیم و فرار می‌کنیم.» جیمز می‌گوید این پاسخ نادرست است. «اتفاقاتی که می‌افتد، ترتیب دیگری دارد.» اینطور نیست که چون ترسیده‌ایم فرار می‌کنیم. اول متوجه می‌شویم که داریم فرار می‌کنیم، و بعد این واکنشِ بدنِ خود را تجربه می‌کنیم و آن را ترس تشخیص می‌دهیم. وارونه کردن رابطه‌‌های علّی نقطه‌ی عطف بسیاری از پیشرفت‌های مفهومیِ بزرگ و ناگهانی بوده است، به‌ویژه در حیطه‌هایی Continue reading →

عضویت در اتحادیه‌ها از مدتی قبل پیوسته رو به کاهش بوده است. در آمریکا، عضویت در اتحادیه‌ها در سال 1954 به اوج رسید: در آن سال، ۳۴/۸ درصد از کارکنان حقوق‌بگیر (۲۸/۳ درصد از کل کارکنان) عضو اتحادیه بودند. اما این رقم در سال 2019 به ۱۰/۳ درصد از کارکنان حقوق‌بگیر (و کمی کمتر برای کل کارکنان) تنزل یافته بود ــ پایین‌ترین میزان در بیش از 75 سال. در استرالیا، عضویت در اتحادیه‌ها از بیش از 50 درصد در سال 1976 به 14 درصد در سال 2016 کاهش یافته است. در بریتانیا، در سال 1979 بیش از 13 میلیون کارگر عضو اتحادیه بودند اما این رقم در سال 2014 به ۶/۴ میلیون نفر کاهش یافته بود ــ رقمی شبیه به پیش Continue reading →

خواسته یا ناخواسته اما جریان انتخابات ریاست جمهوری امریکا با تصورّات مختلف و ‏انتطارات متفاوت و البته دلایل بسا متضّاد،‎ ‎ایرانیان را چشم بر در و نگران داشته. می‌پرسیم چرا؟ ‏چرا ایرانیان اعّم از حکومت دینی ملایّان حاکم و مخالفان حکومت و بخش عمده‌ی ایرانیان در سوی ‏دیگر، چشم به امریکا دوخته اند؟ من می‌کوشم این پرسش را در تحلیلی که در پی می‌آید، با ‏بازنگری اجمالی به ساختار سیاسی‎، استراتژیک در جریان ِعمل حال و حاظر، به نوعی روشنائی ‏برسانم. بررسی‌ای که در پی می‌آید، بنیانا با نظرات و تحلیل‌های رایج و حتی انتظارت بسیاری از ‏ایرانیان همسو نیست. Continue reading →

از گذشته های دور، محاصره در جنگ ها یکی از مؤثرترین روش های مبارزه به حساب می آمد. به همین دلیل دژهای فراوانی ساخته می شد تا در موقع لزوم مورد استفاده قرار گیرند. ضمناً همیشه راه های فرعی و سِری برای فرار و یا کمک از بیرون تعبیه می گردید تا جهت رهایی از حلقه محاصره، منفذی باشد. یکی از حساس ترین مشکلات، تهیه آذوقه و آب برای زمان محاصره بود. اما به قول آقامحمدخان قاجار، که یکی از Continue reading →

چرا بعد از این همه سال، الان می‌گوید که به او تجاوز شده؟ چرا روایتش از آزارجنسی انسجام ندارد؟ خودش هنوز شک دارد که تجاوز بوده یا فقط آزار جنسی، ما چطور مطمئن باشیم که اتفاقی افتاده؟ چرا مدام می‌گوید که قربانی نیست، مگر به او تجاوز نشده؟ این‌ها فقط بخشی از سؤال‌هایی است که بعد از هر روایتی از تجاوز و آزار جنسی مطرح می‌شود. Continue reading →

من قه‌قنسم (من ققنوسم) له ئه‌فسانه و له میژودا ناوم هه‌یه (در افسانه‌ها و تاریخ نام من است) گه‌ر بم کوژن هه‌زاران جار (اگر هزار بار مرا بکشید) من خوله‌میش ئه‌که‌م به هیلانه هاوار (من خاکسترم را به خانه‌ای برای فریادهایم تبدیل خواهم کرد) Continue reading →

یک روز پیش از تماس تلفنی‌ام با دینا نیری، آخرین کتابش پناهجوی ناسپاس: آن‌چه مهاجران هرگز به شما نمی‌گویند را با خود به کافی شاپی بردم تا خواندنش را به پایان ببرم. به محض اینکه کتاب را روی میز گذاشتم، مردی که چند قدم آن طرف‌تر نشسته بود به سمت میز من گردن کشید. هدفون را از گوشش بیرون آورد و صدایش از آن طرف رستوران به گوش من رسید که می‌پرسید: «این کتاب در مورد چیست؟» اندکی بعد، بالای میز من مترصد ایستاده بود و می‌پرسید: «به نظرتان این ترکیب “پناهجوی ناسپاس” ترکیب متناقضی نیست؟ ما آنها را به اینجا آوردیم! در مورد چه چیزی باید “ناسپاس” باشند؟» چند دقیقه‌ای به Continue reading →

اقتدارطلب‌ها دارند افزایش می‌یابند، و دموکراسی جذابیت خود را از دست داده است. این روزها حرف‌زدن از مصیبت‌هایی که گریبان‌گیر دموکراسی است، از همیشه آسان‌تر است. کافی است تلویزیون را روشن کنید، یا روزنامه‌ای را باز کنید و به محصول نهاییِ بزرگترین دموکراسی ادعایی تاریخ چشم بدوزید: دونالد ترامپ، Continue reading →

راقم این سطور، در چارچوب آداب معاشرت متعارف، برای شخص «آقای رضا پهلوی» بعنوان یک انسان فهمیده و با شخصیت احترام قائل است و در این مقاله و نگاه حقوقی، صرفاً به نقد و بررسی صریح و بی تعارف «عملکرد و شخصیت سیاسی» ایشان پرداخته می شود. Continue reading →

اگر نخواهیم تاریخ معاصر را ابزار جناحی و سیاسی یا حتی بازی کودکان تصور کنیم که من شاه ‏شوم و تو نیز مصدق و برخی هم توده‌ای شوند که به سود ”کرملین“ شعار مرگ بر شاه و مصدق ‏دهند؛ اگر نخواهیم پاسخ “هگل“ فیلسوف نامدار آلمان را دهیم که ما ایرانیان گاهی تاریخ می‌خوانیم ‏که شاید از تاریخ بیاموزیم، آنگاه Continue reading →

خاورمیانه در این روزها پس از ده‌ها سال سکون و درجازدن، تحولاتی را پشت سر می‌گذارد، که تاریخ‌ساز خواهند بود. کشورهای عربی یکی پس از دیگری اسرائیل را پس از حدود ۷۰ سال برسمیت می‌شناسند. به رسمیت شناختن اسراییل از سوی امارات متحد عربی، بحرین و سودان، که در گذشته‌ای نه چندان دور از متحدان جمهوری اسلامی بود، بی‌تردید پیروزی بزرگی برای اسراییل و دونالد ترامپ و شکستی ننگین برای رهبر جمهوری اسلامی است. Continue reading →

بسیاری از آنچه که امروز جریان اصلی علم سیاست را تشکیل می دهد، عمدتا خسته‌کننده بنظر می اید. اگر تحقیقات سازمانها و مجلات آمریکایی در مورد مسائل مورد علاقه واقعی، مانند خصوصیات در حال تغییر احزاب سیاسی را دنبال کنیم، به نظر می‌رسد که این تحقیقات در باتلاق تلاش مستمر برای انتخاب مدل بین دفتر یابی و سیاست جویی، تعامل بین «به حداکثر رساندن اراء» احزاب و «به حداکثر رساندن کاروری و سودمندی» رأی دهندگان، سازمان دادن اولویت های رأی دهندگان یا پویایی و دینامیسم اشکال ائتلاف گیر کرده باشند– و همه این تحقیقات، متناسب با نمایندگی برای مجموعه پیچیده‌ای از معادلات رسمی Continue reading →

« نبرد نهایی بین کمونیست‌ها و کمونیست‌های سابق خواهد بود» اینیاتسیو سیلونه بسیاری از خوانندگان این سطور به احتمال زیاد، حداقل یکی از آثار اینیاتسیو سیلونه، نان و شراب، فونتامارا، دانه زیر برف، یک مشت تمشک…را خوانده اند، ​​ اما شاید کمتر اطلاعی از کتاب «بت‌ شکسته» (با عنوان دقیق «خدایی که شکست خورد»)  ​​​​ داشته باشند. ​​ سیلونه با کمونیست‌های سابقی چون ارتور کُستلر، اندره ژید و لویی فیشر کتاب مزبور را ​​ نوشتند،و در آن دلایل خود برای پیوستن ​​ به ​​ صف مخالفین کمونیست‌ها را ذکر کرده‌اند. برای این قلم، ​​ پسر چهارده ساله‌ فقیری ​​ که در یک زلزله هولناک تمامی فامیل خود به جز برادر کوچکش Continue reading →

نوشتیم که شرایط خطیر ایران از بابت‌ سیاست‌ها و عملکرد نهاد ولایت در محور ‏‏‘نگاه به شرق’ و از بابت طرح ‘قرارداد راهبردی’ علی خامنه‌ای و جمهوری اسلامی با دولت چین، به ‏شرایطی اضطراری تغییر یافته است. و ایران در متن و چارچوب بحران نوظهور ژئواستراتژیک ‏جهانی چین، با عواقب مستقیم و غیر مستقیم این سیاستها، اینک از داخل با خطر انحلال، فاجعه انسانی ‏و تهدید بقا روبرو شده است. ما در مورد شرایط نا متعادل و موقعیت شکننده ایران، داخل و خارج، در بخش‌های دیگر به تفصیل ‏خواهیم نوشت. در اینجا، اما، به دلیل اهمیت موضوع، اشاره به سه نکته، به‌عنوان پیشگفتار ورود به ‏مبحث ‘نهاد ولایت’، از منظر موضوع چین و ایران لازم است. Continue reading →

شمیم بهار، چهره‌ی منزوی و گوشه‌گرفته و خاموش همه‌ی این سال‌ها، سرانجام با چاپ آثار قدیمی‌اش طلسم بی‌خبری و انزوا و سکوت‌اش را شکست تا شاید مقدمه‌ای باشد بر چاپ همه‌ی آثاری که فقط نزدیکان‌اش می‌دانند در طول چهل و چند سال نوشته ــ و خود در آغاز همین مجلد به دو سه‌تایی از آنها اشاره کرده ــ و البته کتابی دیگر که شاید همین زودی‌ها از او چاپ شود که گویا مجموعه‌ای‌ست از چند قصه‌ی این سال‌ها Continue reading →